Data 28 09 2021
Gaz tysiące razy bardziej szkodliwy niż CO2 wciąż stosowany w przemyśle
GDAŃSK – Gaz fluorowy (sześciofluorek siarki, SF6) znajduje się na szczycie listy najbardziej szkodliwych gazów o globalnym potencjale cieplarnianym, z wynikiem 23,5 tys. razy wyższym niż CO2. Siedem lat temu Unia Europejska zakazała jego stosowania w produkcji m.in. butów sportowych czy opon samochodowych. Wciąż jednak jest wykorzystywany na dużą skalę w przemyśle. W efekcie jego stężenie w atmosferze w ciągu ostatnich dwudziestu lat wzrosło ponad dwukrotnie (w tym samym czasie ilość CO2 wzrosła o 11%). Komisja Europejska dokonuje obecnie przeglądu rozporządzenia – decyzję o całkowitym zakazie stosowania SF6 odroczyła do września br. Eksperci Eaton ostrzegają, że UE nie osiągnie neutralności klimatycznej bez rozwiązania tego problemu.
Niewidzialne zagrożenie
Gaz SF6 jest bezbarwny i cięższy od powietrza, dlatego czasem wykorzystują go iluzjoniści w sztuczkach demonstrujących lewitację przedmiotów. Ze względu na właściwości izolacyjne powszechnie stosuje się go również w przemyśle elektroenergetycznym, w rozdzielnicach wysokiego i średniego napięcia. Służą one do rozdziału energii elektrycznej w sieci, ale są też stosowane w budynkach przemysłowych, centrach przetwarzania danych czy infrastrukturze transportowej. SF6 ma jednak negatywny wpływ na środowisko: zdarzają się jego wycieki (nawet 15% w skali życia rozdzielnicy). Problemem jest też utylizacja. Raz uwolniony do atmosfery, pozostaje w niej nawet przez 3,2 tys. lat.
W Europie gaz SF6 znajduje się w 10 na 15 mln używanych rozdzielnic: to łącznie 8,6 tys. ton, czyli równowartość 196 mln ton CO2. Według BBC zaledwie jeden kilogram gazu to dla środowiska taki sam koszt, jak 24 pasażerów lecących z Londynu do Nowego Jorku i z powrotem. W samym 2017 roku wycieki SF6 w Europie spowodowały zanieczyszczenie równe 1,3 mln dodatkowych samochodów na drogach.
OZE pogarsza sprawę?
W ostatnich latach negatywny wpływ gazu SF6 na efekt cieplarniany został dodatkowo spotęgowany przez rozwój ekologicznych źródeł energii. Dotąd energia wytwarzana była bowiem w stosunkowo niewielu dużych instalacjach, takich jak elektrownie węglowe i gazowe. Rozwój OZE i budowa wielu mniejszych elektrowni wiatrowych czy słonecznych decentralizuje sieć. Każdy z tych obiektów wymaga własnego zestawu rozdzielnic, które zawierają gaz SF6 i tym samym stwarzają zagrożenie dla środowiska. Nie sprzyja to spełnianiu założeń programu działań na rzecz klimatu Unii Europejskiej, który zakłada ograniczenie do 2030 r. emisji gazów cieplarnianych o 40%, w porównaniu z poziomem z 1990 r.
Potrzebne zmiany na szczycie
Szkodliwy SF6 może zastąpić m.in. bezpieczna i przyjazna dla środowiska technologia próżniowa, od wielu lat stosowana na całym świecie – m.in. w centrum przetwarzania danych London One czy najdłuższym tunelu lądowym Gaasperdammer w Holandii. Alternatywne rozwiązania są energooszczędne i niezawodne, wspierają też unijne cele dotyczące neutralności klimatycznej i Zielonego Ładu. Komisja Europejska miała podjąć ostateczną decyzję w sprawie całkowitego zakazu stosowania gazu SF6 już rok temu, jednak została ona odroczona do września br. Jak wskazują eksperci Eaton, konieczne jest jak najszybsze przyjęcie proponowanej ustawy.
– Zakupiona dziś rozdzielnica, wykorzystująca szkodliwy gaz SF6, może być używana nawet przez kilkadziesiąt lat. Pozostawienie tej technologii na rynku oznacza dalsze ryzyko wycieków substancji i dodatkowe pogłębianie niekorzystnych zmian klimatycznych. Odraczanie przez Komisję Europejską decyzji o całkowitej eliminacji SF6 z europejskiego rynku to duży koszt dla środowiska i klimatu. Gaz będzie utrzymywał się w atmosferze przez kilka tysiącleci, dlatego konieczne jest nagłaśnianie problemu i zwiększanie świadomości w sektorze energetycznym. Może to sprawić, że więcej przetargów będzie rozpisywanych z myślą o środowisku, a firmy i zakłady będą chciały same wziąć odpowiedzialność za minimalizowanie emisji SF6 oraz dawać przykład przyjaznych klimatowi rozwiązań także w zewnętrznym otoczeniu biznesowym – wskazuje Mariusz Hudyga, Product Manager w firmie Eaton.
Firma Eaton jest pierwszym producentem, który wprowadził ekologiczne rozdzielnice niezawierające gazu SF6. Od 2002 roku dostępna jest rozdzielnica średniego napięcia z izolacją powietrzną i stałą oraz technologią łączenia w próżni. Stosuje się ją m.in. w elektrowniach słonecznych, budynkach komercyjnych i przemysłowych, centrach przetwarzania danych, infrastrukturze drogowej i kolejowej oraz w sieciach dużych operatorów na całym świecie.
Źródła:
esrl.noaa.gov/gmd/ccgg/trends/data.html
hiee.fraunhofer.de/en/presse-infothek/press-media/overview/2020/Impact-assessment-of-F-gas-free-medium-voltage-switchgear.html
Informacje o firmie Eaton
Firma Eaton jest światowym liderem w dziedzinie dystrybucji energii niskiego i średniego napięcia, ochrony instalacji elektrycznych, zasilania gwarantowanego i magazynowania energii, sterowania, techniki napędowej i automatyki, rozwiązań z zakresu oświetlenia awaryjnego, bezpieczeństwa i systemów sygnalizacji ostrzegawczej oraz rozwiązań dla instalacji w niebezpiecznych warunkach. Eaton zapewnia energię niezbędną do działalności przedsiębiorstw w wielu branżach i na całym świecie, pomagając klientom w rozwiązaniu najważniejszych problemów z zakresu zarządzania energią elektryczną.
Naszą misją jest poprawa jakości ludzkiego życia i troska o środowisko naturalne dzięki technologiom i usługom związanym z dystrybucją energii. Zapewniamy trwałe energetycznie rozwiązania, które pomagają naszym klientom zwiększyć wydajność i bezpieczeństwo oraz zrównoważyć zużycie energii elektrycznej, hydraulicznej i mechanicznej. Nasze produkty sprzedajemy w ponad 175 krajach, a przychody firmy w 2020 roku wyniosły 17,9 miliarda dolarów. Firma zatrudnia blisko 92 tysiące pracowników.
