Zdaniem ekspertów istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że w ciągu najbliższych 50 lat wystąpi kolejna epidemia podobna do COVID-19. W walce z ciężkimi chorobami może pomóc nanotechnologia. W przeciwieństwie do obecnych szczepionek nanoszczepionki opierają się na maleńkich cząsteczkach, które mogą wysyłać do komórek odpornościowych sygnały, wzmacniając odpowiedź układu odpornościowego. Nad tego typu szczepionką pracują polscy naukowcy, którzy chcą stworzyć „system” pozwalający na błyskawiczne produkowanie preparatów przeciwko różnym koronawirusom.
– Prace nad polską nanoszczepionką są zaawansowane. Mamy już opracowany cały system ekspresji białka, system oczyszczania rekombinowanego białka, uzyskaliśmy nanocząstki. Jesteśmy teraz na etapie wiązania nanocząstek z białkiem rekombinowanym, czyli epitopem, który będzie dawał odpowiedź immunologiczną, i teraz będziemy sprawdzać wysokość odpowiedzi immunologicznej na myszach – mówi agencji informacyjnej Newseria Innowacje dr Anna Mazurkiewicz-Pisarek z Centrum Zaawansowanych Materiałów i Technologii na Politechnice Warszawskiej.
Celem zespołu naukowców z Wydziału Inżynierii Chemicznej i Procesowej Politechniki Warszawskiej, Centrum Zaawansowanych Materiałów i Technologii oraz grupy immunologów jest opracowanie nanoszczepionki opartej na rekombinowanym białku wirusa SARS-CoV-2 kowalencyjnie związanym z biodegradowalnymi nanocząstkami tlenku żelaza. Naukowcy uzyskali trzy warianty rekombinowanych białek otoczki wirusa SARS-CoV-2, które wykazują najwyższą odpowiedź odpornościową. Udało im się także „udekorować” nanocząstki rekombinowanymi epitopami wirusa.
– To jest nanoszczepionka nie tylko covidowa. Opracowaliśmy cały system uzyskiwania rekombinowanych białek, system ekspresyjny, metodę oczyszczania tych białek. Te nanocząstki możemy dekorować również innymi epitopami COVID-a, mutacji zarówno indyjskiej, brazylijskiej, jak też brytyjskiej, i tworzyć multiwalentne systemy immunologiczne – tłumaczy dr Anna Mazurkiewicz-Pisarek.
Jeśli prace się powiodą, Polacy mogą produkować szczepionkę, która sprawdzi się nie tylko w walce z SARS-CoV-2. Zwłaszcza że zagrożenie kolejną pandemią koronawirusa wydaje się teraz bardzo realne. Oprócz nietoperzy koronawirusy infekują wielbłądy, ptaki, koty, konie, norki, świnie, króliki, łuskowce i inne zwierzęta, które następnie mogą zainfekować ludzi. Zdaniem ekspertów istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że w ciągu najbliższych 50 lat wystąpi kolejna epidemia podobna do COVID-19.
Ponad 20 grup badawczych na całym świecie prowadzi badania nad projektami szczepionek przeciw pankoronawirusowi. Prace obejmują nowatorskie nanoklatki z cząsteczkami wirusowymi, najnowocześniejszą technikę informacyjnego RNA (mRNA), stanowiącą podstawę sprawdzonych szczepionek przeciw COVID-19, oraz koktajle inaktywowanych wirusów, które są podstawą poprzednich szczepionek. Wciąż jednak na rynku szczepionek brakuje nanosystemów wykorzystujących technologię wiązania na powierzchni nanocząstki jednego lub większej liczby epitopów. Polacy chcą to zmienić.
– Produkujemy system, do którego możemy przyczepiać różnego rodzaju białka uzyskiwane w szczepach bakteryjnych. To są krótkie epitopy, więc możemy uzyskiwać dowolną ilość tego typu rekombinowanych białek. System bakteryjny ma jeszcze to do siebie, że możemy uzyskiwać bardzo duże ilości w krótkim czasie tego typu białek, więc to też jest plus naszego projektu szczepionkowego – tłumaczy ekspertka CEZAMAT.
Projekt jest finansowany ze środków programu Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza w ramach konkursu IDUB against COVID-19. Aby prace nad szczepionką udało się jednak doprowadzić do końca, potrzebne jest znacznie większe wsparcie.
– Mamy jeszcze pieniądze na badania na zwierzętach, sprawdzenia immunogenności naszych nanosystemów. Na razie poszukujemy finansowania na kolejne etapy badań. Badania kliniczne to są olbrzymie pieniądze, dobrze wiemy, ile milionów zostało wydanych w USA czy w Europie. Natomiast jak na razie posiłkujemy się wyłącznie grantami uczelnianymi – mówi dr Anna Mazurkiewicz-Pisarek.
