70 tys. metrów sześciennych powietrza na minutę to docelowa wydajność szybu wentylacyjnego wdechowego SW-4. Dziś nastąpiło zbicie techniczne trzydziestego szybu realizowanego przez Przedsiębiorstwo Budowy Kopalń PeBeKa z wyrobiskami kopalni ZG Polkowice-Sieroszowice.
– To dla naszego przedsiębiorstwa bardzo ważne wydarzenie i cieszymy się, że wszystkie prace realizowaliśmy zgodnie z planem. Szyb SW-4 jest strategiczną inwestycją dla ciągłości wydobycia w KGHM Polska Miedź. Znacząco poprawi warunki wentylacyjno-klimatyczne oraz zapewni większą efektywność przewietrzania chodników kopalni ZG Polkowice-Sieroszowice. W ten sposób umożliwi dotarcie do najgłębszych złóż miedzi w rejonie Głogowa Głębokiego Przemysłowego ? mówi Jacek Kulicki, prezes zarządu Przedsiębiorstwa Budowy Kopalń PeBeKa.
W ostatnich tygodniach PeBeKa drążyła szyb w obudowie betonowej oraz wykonywała wyłom łączący szyb z wyrobiskami podszybia. Natomiast na podszybiu oddział G-10 KRG Polkowice-Sieroszowice wykonywał istotny element w procesie zbijania szybu z istniejącymi wyrobiskami, tj. budował właściwą sieć wentylacyjną. W jej skład wchodzi szereg mostów wentylacyjnych, tam wentylacyjnych stałych i regulowanych oraz wyrobiska o odpowiednim przekroju.
W lipcu 2012 r. budowany przez Przedsiębiorstwo Budowy Kopalń PeBeKa szyb SW-4 osiągnął głębokość jednego kilometra. Wówczas prace skomplikowała już nie tylko duża głębokość, ale również około 155-metrowy odcinek soli kamiennej, który wymagał zastosowania innych technologii niż dotychczas. Wyjątkowo duży pokład soli, okazał się wyzwaniem dla spółki, z uwagi na jego dużą miąższość i głębokość zalegania (1027 – 1182 metrów). Z takim zadaniem załoga PeBeKa zmierzyła się po raz pierwszy w historii Zagłębia Miedziowego.
Wcześniej PeBeKa spotykała się już z zagadnieniem głębienia w soli: przy budowie szybów R-XI, SG-1 i SG-2. Ale z taką grubością pokładu pracownicy spółki mieli do czynienia po raz pierwszy. Konieczne było rozwiązanie kwestii zjawiska reologii (zaciskania) soli i zastosowanie innych od dotychczas stosowanych technologii wykonywania obudowy – stąd wykorzystanie obudowy powłokowo-łukowej z profili V 25.
Głębienie pokładu soli rozpoczęło się 4 grudnia 2012 r. Wcześniej, w połowie listopada na dół szybu SW-4 został opuszczony i zmontowany oraz dostosowany do nowych wyzwań kombajn KDS-2. Przed zainstalowaniem kombajnu w szybie został wykonany wyłom technologiczny, który poszerzył średnicę szybu do 10 metrów.
Szyb wentylacyjny wdechowy SW-4 o średnicy 7,5 metra będzie miał docelową głębokość 1.216 m. W pierwszym etapie po dokonaniu zbicia szybem będzie płynąć powietrze w ilości ok. 10 tys. metrów sześciennych na minutę. Pod koniec 2014 roku, po zakończeniu prac w szybie, ilość powietrza zwiększy się dwukrotnie, do 20 tys. m3/min., a po zamknięciu tzw. ?dużego oczka? (tj. zbicia chodników T/W-359) będzie to już ok. 40 tys. m3/min. Docelowo jego wydajność wynosić ma 70 tys. m3/min.
Mrożenie i mechaniczne urabianie
Pierwsze prace związane z budową szybu SW-4 rozpoczęły się już w 2005 roku. Na plac wjechały koparki i ciężarówki, rozpoczynając makroniwelację terenu i przygotowując powierzchnię do wylania płyty betonowej potrzebnej do wiercenia otworów mrożeniowych. Unikalną technologię selektywnego mrożenia niestabilnego górotworu zastosowano przede wszystkim z uwagi na bezpieczeństwo głębienia w luźnym i mocno zawodnionym górotworze. Równolegle z wierceniem otworów mrożeniowych prowadzono prace fundamentowe obiektów powierzchniowych; m.in. maszyn wyciągowych i stacji agregatów mrożeniowych. Po zakończeniu budowy stacji oraz kolektorów solankowych wraz z piwnicą mrożeniową rozpoczęto mrożenie górotworu ? nastąpiło to w październiku 2007 roku. W tym samym czasie na powierzchni szybu SW-4 rosła wieża szybowa wraz z całą infrastrukturą potrzebną do głębienia szybu.
Głębienie szybu SW-4 rozpoczęło się w połowie 2008 roku – pierwszy kubeł urobku wydobyto 30 czerwca. Pierwszy odcinek szybu – do głębokości 408 metrów – głębiony był w technologii mechanicznego urabiania górotworu za pomocą kompleksu do drążenia szybu. Jest to technologia doskonalona od lat przez PeBeKa, a polegająca na zastosowaniu w specjalnym położeniu głowicy urabiającej kombajnu adoptowanego z górnictwa węglowego.
Po osiągnięciu głębokości 408 metrów, kiedy iły i piaski ustąpiły twardszym pokładom piaskowca, mechaniczne urabianie zastąpiono techniką strzałową. Górotwór nadal jednak był mrożony, tak by woda nie zalała szybu. Po osiągnięciu głębokości 650 metrów drążenie odbywało się już bez mrożenia.
Kolejna zmiana w technologii wykonywania robót wymuszona została przez pokład soli zalegający na głębokości 1.026 ? 1.182 metrów. Do głębienia pokładu soli użyto kombajnu szybowego, tego samego, który pracował w zamrożonym górotworze na początku procesu budowy szybu. Po demontażu kombajnu urabianie końcowych kilkudziesięciu metrów zrealizowano robotami strzałowymi.
Ostatnim etapem, po dokonaniu zbicia szybu z wyrobiskami poziomymi kopalni, na poziomie 1.209 m, będzie wykonanie wlotów lunet wentylacyjnych oraz rząpia wraz z korkiem szybu. Prace te zostaną zakończone do października br.
Szyb SW-4 w liczbach:
- 7,5 metra ? taka jest średnica szybu w świetle obudowy,
- 155 metrów ? tyle w przybliżeniu miała warstwa soli, przez którą przebijała się załoga PeBeKa,
- 470 – tyle pierścieni tubingowych zabudowano w sumie w szybie,
- 1.216 metrów ? taka jest docelowa głębokość szybu SW-4,
- 70 tys. metrów sześciennych ? tyle powietrza będzie docelowo przepływało szybem w ciągu minuty.
Kalendarium SW-4:
- 2005 rok ? pierwsze prace budowlane związane z szybem SW-4,
- październik 2007 roku ? początek mrożenia górotworu,
- 30 czerwca 2008 roku ? wydobycie pierwszego kubła urobku,
- połowa lipca 2012 roku ? załoga PeBeKa przekracza granicę kilometra w głębionym szybie,
- 4 grudnia 2012 roku ? początek głębienia w pokładzie soli,
- 17 lipca 2013 roku ? zbicie techniczne szybu SW-4 z wyrobiskami kopalni ZG Polkowice-Sieroszowice.
Przedsiębiorstwo Budowy Kopalń PeBeKa Spółka Akcyjna z Lubina to jedna z największych firm budowlanych w Polsce. Przychody spółki w 2012 roku wyniosły ponad 465 mln złotych. Notowana jest w rankingach 500 największych polskich przedsiębiorstw Rzeczpospolitej i Polityki. W rankingu Diamentów Forbesa 2013 uzyskała 22 lokatę wśród dużych ogólnopolskich firm. PeBeKa znajduje się też na 34 miejscu wśród największych firm z Dolnego Śląska i zajmuje pierwszą pozycję wśród czterech największych dolnośląskich firm budowlanych (wg rankingu Polityki). Lubińskie przedsiębiorstwo zatrudnia około 1600 osób.
Świadczy usługi w zakresie budownictwa specjalistycznego ogólnego i inżynieryjnego, dysponuje własnym, nowoczesnym parkiem maszynowym, możliwościami produkcyjnymi na poziomie pozwalającym na kompleksową realizację kontraktów – od prac projektowych po pełne zakończenie inwestycji. Buduje obiekty podziemne i powierzchniowe na rzecz górnictwa, transportu i komunikacji, przemysłu, a od niedawna również w branży ochrony środowiska. Dysponuje unikalną na skalę światową technologią głębienia szybów z zastosowaniem mrożenia górotworu. Dzięki jej zastosowaniu firma wybudowała 29 szybów dla KGHM Polska Miedź S.A.
Geneza PeBeKa SA jest związana z odkryciem złóż miedzi i początkami Zagłębia Miedziowego. W początkowym etapie firma głębiła i uzbrajała szyby nowopowstających kopalń, rozszerzając później zakres działalności o tworzenie pełnej infrastruktury zakładów górniczych. Pracownicy PeBeKa budowali kopalnie od podstaw, jako pierwsi dotarli do pokładów złoża rudy miedzi, głębili kolejne szyby i poszerzali sieć wyrobisk chodnikowych. Powstał w ten sposób zespół nowoczesnych kopalń czołowego światowego producenta miedzi, które PeBeKa rozbudowuje do dziś. PeBeKa działa w ramach Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A., który jest właścicielem 100 proc. akcji przedsiębiorstwa.
